Het heeft geen zin om woorden vuil te maken hoe klote onzekerheid is. Wanneer je informatie zoekt over onzeker zijn en meer zelfvertrouwen krijgen dan vind je een artikel met meerdere tips. Bijvoorbeeld iets doen wat buiten je comfortzone ligt.
In de kern klopt het dat je hiermee je zelfvertrouwen vergoot, omdat je ziet dat je meer kan dan je afhankelijk inbeelden. Echter, dit kan jij ook wel zien. Het probleem zit ‘m in dat het bijvoorbeeld emotioneel te zwaar is om je ertoe aan te zetten.
Hoe kan je dat ondervangen? Word actief jouw eigen coach.
Coach jezelf om onzekerheid te verminderen
Je onzekerheid verminderen is een duurzaam proces. Het voordeel is wel dat je er ook blijvend succes van hebt. Om je onzekerheid te verminderen en sterker in je schoenen te staan, helpt het als jij je eigen coach wordt.
Dit heeft veel voordelen. Naast dat jij de vaardigheden ontwikkelt om beter grip op je geest te krijgen (onzekerheid), bouw je ook de vaardigheden op personen met een hoog zelfvertrouwen hebben.
Hieronder zie je de vaardigheden die een coach bezit en kan je zelf ook kijken waar je in moet groeien.
Beter zelfbewustzijn voor minder onzeker zijn
Wat is zelfbewustzijn? Dat is hoe jij je eigen identiteit beleefd. Wie jij bent, wat je denkt voelt of hebt meegemaakt.
Oké, maar wat heeft dit met onzekerheid te maken. Zelfbewustzijn bestaat uit verschillende onderdelen.
Het begint bij een goed beeld hebben van je eigen sterkte en zwaktes. Dit is het grote verschil met je eigen coach zijn en “jezelf zijn”.
Door je onzekerheid zal je over het algemeen je sterktes afzwakken en kan je haarfijn je zwaktes benoemen. Je begrijpt ook wel dat een goede coach nooit zo naar een talent kijkt. Die ziet waar iemand goed in is en kijkt wat de zwaktes zijn en waar aan gewerkt kan worden.
Simpel gezegd als je tien glazen water ziet die voor de helft gevuld zijn dan kan je uiteraard zeggen dat alles half leeg is. Tegelijkertijd kan je zeggen dat ze alle tien halfvol zijn, maar zeggen dat er 7 halfvol zijn en 3 half leeg is ook goed!
Waarom? Het is een relatieve waarheid. Het glas gevuld met water is een absolute waarheid. Daar is 0 discussie over mogelijk. Iemand die zegt: er zit niks in en je draait glas boven z’n hoofd leeg, zal een (leuk) effect geven.
Zo kan je ook jouw eigenschap/vaardigheid zien, die is een gegeven. De sterkte of zwakte is relatief. Iemand met zelfvertrouwen is ook niet extreem optimistisch, omdat je dan jezelf bedriegt. Echter, is de persoon wel objectiever dan een onzeker persoon.
Ga dus actief aan de slag met het op waarde schatten van je sterktes en zwaktes en blijf daar ook mee doorgaan. Stel als het moet je mening bij.
Om beter naar je sterktes en zwaktes te kijken, is het belangrijk dat jij je ook steeds bewuster wordt van wat je denkt en tegen jezelf zegt. Hoe beter jij je eigen gedrag ziet en begrijpt, hoe meer jij jezelf uiteindelijk kan bijsturen (maar dat is een fase verder).
Wat je concreet kan doen is bijvoorbeeld kijken hoe jij gedurende de dag tegen jezelf praat. En elke keer als het positief is doe je denkbeeldig een knikker in je linker hand en als het negatief is in je rechter. En bekijk dan eens hoe de verhouding is.
Maar ook bij situaties waar je onzeker bent, wat gebeurt er dan met je lichaam en gedachten in je hoofd?
Wanneer je nog op deze manier met jezelf bent bezig bent geweest. Is nu ook niet het doel om jezelf bij te sturen, maar om jezelf beter te begrijpen.
Meer zeker van jezelf dankzij zelfacceptatie
Het word zelfacceptatie zegt het al…je accepteert jezelf. Maar wat houdt dat concreet in? Het begint met het loslaten van onrealistische verwachtingen en perfectionisme.
Nu is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Hier vind je een uitgebreid artikel over perfectionisme.
Wat belangrijk is om te weten is dat perfectionisme dat dit gekoppeld is aan je eigenwaarde. Het geeft dus een goed gevoel als jij je de lat aanraakt, maar het probleem is dat wanneer je onrealistische verwachtingen hebt je de lat niet aantikt en je daardoor slecht voelt.
Nu zit onzekerheid niet alleen in het hebben van perfectionisme. Een ander belangrijk onderdeel is het herkennen van imperfecties en hier ook oké mee zijn. Dit kun je eigenlijk ook zien als het glas half vol of leeg.
Wat je als imperfect beschrijft is feitelijk niet meer dan observatie waar jij je mening over vormt. En als je dit nu niet kunt accepteren en daardoor onzeker bent, dan moet je uiteindelijk eraan werken om je visie te veranderen.
Wat helpt om je perspectief te veranderen is je voor te stellen dat een vriend of vriendin zich zo voelt. Zou jij dan tegen die persoon ook zeggen: het klopt wat je zegt, ik accepteer dit ook niet van je.
Is het antwoord nee, dan weet je dus dat er dus nog ruimte ligt om die kant van je wél te accepteren. Om die reden is het vermogen om jezelf te observeren ook zo belangrijk. Herinner jij jezelf gedurende de dag aan je imperfectie?
En hoe gek het misschien klinkt…wat jij als imperfect beschrijft kan onbewust ook jouw sterkere kanten hebben versterkt. Het bood je leermomenten en kon ook een push zijn geweest om je op een ander vlak (waar je talent voor hebt) te ontwikkelen, omdat je het gevoelsmatig wilde compenseren.
Negeer je imperfectie daarom ook niet, maar geef het een gezonde plek.
Uiteindelijk moet dit er toe leiden dat het makkelijker wordt je zelf helemaal te accepteren. Dat je staat voor wie je bent. Dit is een proces. En als je van je onzekerheid af wil, moet je bereid zijn daar tijd voor te nemen. Net als een sporter die ook traint om uiteindelijk die grote wedstrijd te winnen.
Helaas ben je nu even geestelijk uit vorm en moet je weer in vorm komen.
Compassie voor jezelf
Een volgende stap die je moet zetten is compassie voor jezelf hebben. Dit gaat nog een stapje verder dan acceptatie.
Bij zelf compassie geef je erkenning aan je pijn en leiden. In de plaats van het te negeren en af te doen als gezeur of “anderen mensen hebben het nog slechter”. Mis je de erkenning die je wel verdient.
Zelfcompassie verlaagt je onzekerheid omdat je niet meer zo snel een negatief oordeel geeft over hoe jij je voelt. Daarnaast is het ook zo dat als je een tegenslag hebt of iets hebt geprobeerd wat niet werkte zoals je voor ogen had. Jij jezelf niet afbrandt.
Zelfcompassie komt ook vanuit binnen. Je bent jezelf niet aan het vergelijken om je beter te voelen, maar het is een constant gevoel. Hoe meer je dit ontwikkelt hoe meer voordeel je erbij hebt. Aangezien het geen knop is die je aan of uit doet.
Een ander positief punt van compassie voor jezelf hebben, is dat je anderen niet de schuld geeft om jezelf beter te voelen.
Wat kun je concreet doen om je onzekerheid te verminderen door meer compassie voor jezelf te hebben?
Praat op een manier tegen jezelf hoe een geliefde tegen je zou praten. Dat betekent niet dat je tegen jezelf liegt, maar je verandert de toon waarop je tegen jezelf praat
Nu is dit criticus in je hoofd ook niet direct jou vijand, omdat die stem een overlevingsmechanisme is om jou te beschermen. Echter, als je onzeker bent dan wil het nog weleens aan die balans ontbreken en is de criticaster leidend.
Zelfmanagement
Dit is de vierde pijler van je eigen coach zijn. Hoe meer jij de andere aspecten beheerst hoe beter jij jezelf kunt managen. Dit zal je niet alleen je onzekerheid doen afnemen, maar ook je zelfvertrouwen vergroten.
Wanneer je je bijvoorbeeld rot voelt dan ben je meer in staat om dat gevoel te managen. Bijvoorbeeld door er erkenning aan te geven en je bewust toestemming te geven om je zo te voelen. Terwijl in een andere situatie jij jezelf uit dat gevoel weet te trekken, omdat jij jezelf kunt laten inzien dat het niet zo erg is.
Het managen van emoties gaat ook niet over het wegstoppen en ontkennen van emoties. Door empathie en compassie naar jezelf toe kan je het beter een plek geven en jezelf steun geven waar nodig. En een schop onder de kont op momenten als jij jezelf te diep in de grond praat.
Naast het omgaan van je emoties, ben je ook meer bewust bezig met hoe en waar jij je tijd aan besteed. Dat is ook een kenmerk van mensen die veel zelfvertrouwen hebben. Die kijken vooruit en maken stappen naar voren, omdat ze ergens zin in hebben. (Ook al kunnen ze het bijvoorbeeld nog niet.)
Dit komt onder andere voort uit de drang om doelen na te jagen of iets te doen wat iemand belangrijk/leuk vindt.
Op deze manier bezig zijn, zal jouw onzekerheid ook verlagen, omdat je voelt dat je meer in controle bent. Daarnaast ben je ook met de dingen bezig die om jou draaien. En daarmee is het niet gezegd dat het egoïstisch is, maar het meer dat je iets doet wat jou energie oplevert en waar je graag je tijd aan besteedt.
Dit kan bijvoorbeeld ook vrijwilligerswerk zijn, omdat je dat leuk vindt. Ja, je helpt er anderen mee, maar je hebt een bepaalde innerlijke drive om dit te doen.
Nieuwe kernovertuigingen ontwikkelen
Jouw kernovertuigingen zijn ideeën die heel sterk en diep in je verankert zijn. Deze ideeën worden meestal ontwikkeld in de kindertijd en de periode dat je opgroeit. Kernopvattingen zijn niet altijd negatief. Goede ervaringen van het leven en van andere mensen leiden doorgaans tot de ontwikkeling van gezonde ideeën over jezelf en anderen.
Maar als we kijken naar je onzekerheid dan is dat vaak gekoppeld aan negatieve kernopvattingen.
Tijdens de ervaringen die je in het leven opdoet, kunnen deze negatieve kernovertuigingen die vroeger zijn gevormd, versterkt worden. Dit maakt het dat jij ze nog meer als ‘waar’ aanneemt.
Op deze manier blijft je onzekerheid gevoed worden. Nadeel is dat onze hersenen snel patronen kunnen ontdekken, waar je focus ligt. Als je focus (onbewust) ligt op het bevestigen dat je onaantrekkelijk bent, niet zo slim als anderen, pech hebt of iets anders dan weten jou hersenen dat er haarfijn uit te filteren.
Onzekerheid kernpunten mix
Het dartbordmodel laat goed zien hoe een kernovertuiging gevoerd wordt. Je kunt als kernovertuiging hebben: ik ben onzeker.
Daarom heen zit een schil die dit gevoel in stand houdt en er ook voor zorgt dat je deze overtuiging blijft behouden.
Regel: ik mag niemand teleurstellen.
Zal: ik zal geen conflict veroorzaken.
Eis: ik eis van mezelf dat ik geen kritiek krijg.
Moet: ik moet het goed doen.
Omdat je onzeker bent en minder onzeker wil zijn, heb je deze schil. Als jij je hieraan kunt houden dan wordt jouw onzekerheid gevoelsmatig minder geactiveerd.
Een conflict maakt je onzeker. Door deze uit de weg te gaan, hoef je die stress niet te ervaren. Zo geldt dat ook voor de andere punten.
Het probleem hierbij is wel dat jij jezelf als het ware in een hamsterbal zet. Bewegen kan je, maar volledige vrijheid heb je niet.
Bijkomend probleem is dat jij onvoldoende invloed op het leven hebt, waardoor het onmogelijk is om nooit al jouw regels, moetjes, etc. te breken.
Wanneer dit dus onverhoopt wel gebeurd, dan voel je je enorm klote en speelt die onzekerheid op. Er is toch een conflict ontstaan, ook al heb je zo je best gedaan dit te voorkomen! Of: ik heb een fout gemaakt, waardoor ik nu een achterstand heb. Wat voel ik mij nu rot! Ik hoop dat het nog goed komt…
Dit komt door de derde buitenste laag. Er is een situatie gaande en die koppel je gelijk aan één van de bovengenoemde punten.
Iemand reageert niet direct op een berichtje dat je hebt gestuurd de onzekerheid speelt op: zie je wel, ik heb wéér iets doms gezegd!
Of jij moet iets belangrijks doen en iemand vraagt je om hulp en je hebt daar geen tijd voor. Dan voel je je slecht, omdat je vindt dat je altijd voor anderen klaar moet staan. Dat maakt je ook weer onzeker, omdat je het voor je gevoel niet goed doet.
Dat je zoiets voelt gebeurt in enkele milliseconden, omdat het zo’n automatisme is.
Dit zijn trouwens ook de momenten dat jij jezelf als coach nodig hebt. In de plaats van dat jij het gedrag uit die bij je onzekerheid naar boven komt, stel jij jezelf in staat om hier op een manier te reageren die jou meer helpt.
We hadden het hiervoor ook even kort over relatieve waarheden en onzekerheid is puur een lens die je opzet.
Iemand die zelfverzekerd is, die weet of het berichtje slecht is en corrigeert zichzelf óf bedenkt zich dat iemand niet altijd snel kan reageren en laat het rusten.
Wat je doet als je onzeker bent is ook niet ‘fout’, maar jij weet ook wel dat het je niet helpt. Door voor jezelf dit dartbord in te vullen, krijg je helderder wat jouw onzekerheid triggert.
Uiteindelijk gaat het om de lens waarmee je situaties interpreteert. Wat gebeurt is een feit, maar daarna gaat ons brein ermee aan de slag. En deze perceptie is erg bepalend wat de impact is op jouw onzekerheid.
Verminder onzekerheid met extra hulpmiddelen
Er is geen magische tip om jou meer zekerder te maken over jezelf. Iets geks doen wat je normaal niet doet of op een andere manier jezelf uitdagen dat is als je erg onzeker bent erg moeilijk. En uiteindelijk kan dat werken, omdat jouw perceptie veranderd.
Vandaar dat je hier een paar hulpmiddelen krijgt, die je kunt gebruiken om je perceptie te beïnvloeden. De onderstaande “lenzen” kan je gebruiken om over jezelf of een situatie na te denken en je relatieve waarheid te veranderen naar iets wat in je voordeel werkt.
Is het echt zo erg?
Vooringenomenheid of een té sterke overtuiging (in de negatieve zin) heeft een nadelige impact op je zelfvertrouwen en kan je extra onzeker maken.
Als we het voorbeeld nemen dat je een berichtje stuurt, maar iemand het leest en geeft antwoord geeft dan kan de vooringenomenheid van “wat heb ik dit dom verwoord”. Zo sterk knagen dat je er continu aan denkt en de moed in je schoenen zakt. Terwijl de daadwerkelijke situatie is dat iemand druk is.
De sterke overtuiging is zeer verraderlijk. Er zijn diverse factoren die zo’n sterke overtuiging creëren en opblazen:het emotionele, cognitieve en sociale aspect (eerdere ervaringen) kunnen jou hierin beïnvloeden.
De onderstaande lens kan je gebruiken om meer twijfel te zaaien of jouw overtuiging ook daadwerkelijk de waarheid is en wat de schade is die jij hier nu van ondervindt. Het doel is om te beseffen wanneer je met een relatieve waarheid te maken hebt die jou in de weg zit.
Als je ergens extreem onzeker bent, vraag jezelf af waar je in deze grafiek staat. Hoe overtuigd ben je en wat is de prijs die je betaalt?
Iemand kan bijvoorbeeld zichzelf zo lelijk vinden, dat die persoon zichzelf de intimiteit met de partner ontneemt. Als die persoon zichzelf lelijker vindt dan de persoon is, wordt er een extreem hoge prijs betaald.
Nu zal je het gevoel niet direct kunnen verminderen, maar het is goed om voor jezelf te zien dat wat je nu denkt en voelt te ver van de werkelijkheid afstaat. Twijfel zaaien bij een sterke overtuiging is de eerste stap naar verandering.
Oud percepties vervangen met nieuw
“Ladder of Inference” (De Ladder van Gevolgtrekking) is een concept dat voor het eerst werd voorgesteld door (organisatie)psycholoog Chris Argyris, maar dit kan je ook gebruiken om nadelige overtuigingen over jezelf om te zetten naar een positieve.
De onderste trap van de ladder bestaat uit objectieve feiten en gegevens. Je zou dit kunnen zien alsof jij je een willekeurige mobiel pakt en daar staan honderden video’s op en je selecteert er één. Waar je naar kijkt zijn objectieve gegevens en feiten.
Maar laten we een concreet voorbeeld pakken die dichterbij ligt. Je bent samen aan het eten en ziet dat een vriend(in) de smartphone pakt.
Wanneer je onzeker bent, selecteer je in je hoofd een herinnering die jouw negatieve zelfbeeld bevestigd.
Terwijl je de ladder beklimt (naar de persoon kijkt die tegenover je zit). Dit is de data die je selecteert.
Op het moment dat je naar de persoon kijkt, focus jij je op het punt dat de mobiel tevoorschijn komt. Dat is jouw data.
Door je onzekerheid selecteert jouw brein een detail uit het geheel die met jouw onzekerheid te maken heeft.
Terwijl je de situaties observeert ken je ook betekenissen toe door de geselecteerde feiten te interpreteren. Bijvoorbeeld: de mobiel wordt gepakt, dus de andere persoon zal zich wel vervelen.
De betekenis die je eraan geeft ontstaan vaak onbewust zonder dat je echt de tijd neemt om erover na te denken.
Vervolgens ga jij die betekenis interpreteren en aannames doen. Bijvoorbeeld: de ander verveelt zich, dus die zal wel op social media zitten om wat afleiding te zoeken. (Terwijl ondertussen de persoon een berichtje stuurt om te melden dat ‘ie later thuiskomt, omdat het zo gezellig is.)
Wanneer je onzeker bent interpreteer je een situatie zo dat dit laat zien waarom het logisch dat je onzeker bent.
Nu valt alles samen en trek jij je conclusies op basis van de interpretaties en aannames die jij doet. Bijvoorbeeld: de persoon waardeert onze tijd samen niet en zit op de mobiel mij een beetje te negeren.
Door de vorige gedachtegang, weet je zeker dat het klopt. En dat deze situatie waar is en je alle recht hebt om zo over je te denken. Zie je wel!
De actie die hieruit voortkomt is dat je een geïrriteerde opmerking maakt, die de ander niet kan plaatsen. Waardoor de sfeer wat bedompt raakt…
Onderneem actie die gebaseerd is op de overtuigingen en om die reden ook de “juiste” actie lijkt te zijn. Bijvoorbeeld: ik ga even een lullige opmerking maken dat je op je mobieltje zit, want ik vind dit asociaal.
Dit kan resulteren in een reflecterende (en destructieve) lus. Onze aannames, overtuigingen en eerdere ervaringen zijn van invloed op de feiten die we selecteren, en leiden er vaak toe dat we andere feiten en gegevens volledig negeren.
Omdat in sommige situaties mensen op hun smartphone zitten ter afleiding, houdt niet in dat die vriend(in) dat ook doet.
We ‘trekken overhaast conclusies’, waarbij we belangrijke feiten missen en misplaatste conclusies trekken in de plaats van te controleren of je data goed is.
Jij: “Is er iets?” De ander: “Nee, ik vind het zo gezellig dat ik even laat weten dat ik later kom.”
Deze ladder is een cyclus waar je nu inzit en moet doorbreken. Kies andere herinneringen, kijk naar andere details en interpreteer ze niet vanuit jouw onzekere automatismen.
Door de vaardigheden te ontwikkelen om jouw eigen coach te zijn, kan je dit makkelijker doen.
Stapje voor stapje onzekerheid verminderen
Om zekerder van jezelf te worden, zal je uiteindelijk ook dingen in je gedrag moeten aanpassen om het proces te versnellen. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan en het helpt om de stap die erg groot is in kleine stappen te breken.
Wanneer je iets in kleinere stapjes breekt, dan kun je makkelijker en beter benoemen wat je moet doen. Het is namelijk overzichtelijker voor je om van hier naar daar te gaan. Deze stapjes kun je samenvatten in de trap van succes.
Ik doe het niet: het doen van de activiteit voelt zo naar dat je er niet aan wil beginnen.
Ik kan het niet: je begint de waarde te zien van het wel doen van de activiteit, maar jij vind jezelf niet goed genoeg om het te doen.
Ik wil het doen: je ziet de waarde van de activiteit en begint ook de drang te krijgen om het te gaan doen.
Hoe moet ik dat doen? Je zoekt naar informatie of vraagt anderen hoe je deze activiteit moet doen.
Ik ga het proberen: je beseft dat meer informatie verzamelen niet meer werkt en het gewoon moet doen.
Ik kan het: alle slechte scenario’s die je voor ogen had toen je het niet wilde doen, zijn niet uitgekomen en het ging eigenlijk best goed.
Ik heb het gedaan! Je kijkt terug op de ervaring en bent (erg) trots op jezelf!
Door bij wat voor jou belangrijk is te kijken waar je op de trap staat, kan je steeds focus leggen om naar de volgende tree te gaan. In de plaats van je op het moment van de actie te focussen, omdat dit vaak een te grote stap is als je onzeker bent.
