Nee zeggen tegen:
- Collega’s op het werk;
- Vrienden en vriendinnen;
- Familie, gezin of je eigen kind(eren);
- Ieder ander persoon waar je op dat moment geen ‘ja’ tegen wil zeggen.
Het lijkt misschien een onmogelijke opgave om in deze situatie ‘nee’ te zeggen. Gelukkig zijn er manieren, waardoor jij straks niet meer automatisch ‘ja’ zegt, omdat je je anders schuldig voelt.
Waarom je geneigd bent ‘ja’ te zeggen
Er zijn twee redenen waarom je iemand helpt en ‘ja’ zegt. Afhankelijk van je persoonlijkheid is dit omdat jij empathie voor iemand voelt of omdat het jou een goed gevoel geeft.
Als je onzeker of weinig eigenwaarde hebt, kan je dit artikel lezen.
Nu gaan we vooral in op het empathie gedeelte, omdat als je dit begrijpt. Je inziet waarom je voor een ‘ja’ gaat in de plaats van een ‘nee’.
Empathie laat jou ‘ja’ zeggen
Logischerwijs weet je dat het goed voor je is om vaker ‘nee’ te zeggen. Het probleem waarom het moeilijk is, is omdat het geen pure rationele beslissing is. Daarom wil ik je het onderliggende proces laten begrijpen.
- Empathische accuraatheid: is de empathische nauwkeurigheid dat de ene persoon de gedachten en gevoelens van een andere persoon kan afleiden.
- Cognitieve empathie: is grotendeels de bewuste vaardigheid om door middel van vragen te stellen en te luisteren de emotionele toestand van een ander nauwkeurig herkent en te begrijpen. Op die manier zie je het perspectief van de ander.
- Hulpgedrag: dit zijn de acties die je kunt doen om de ander te ondersteunen. Denk aan luisteren, delen, troosten, redden en helpen.
- Sympathie: is je perceptie, het begrip en de reactie op het leed/behoefte van een ander. Sympathie zorgt ervoor dat niet alleen jouw behoefte belangrijk zijn, maar dat je dus in staat bent die aan de kant de schuiven om iemand (of meerdere mensen) in nood te helpen.
- Emotie besmetting: is jouw vermogen van hoe makkelijk je de emoties van iemand overneemt. Als de ander zich naar voelt, ervaar jij dit zelfde gevoel.
Wanneer jij op meerdere van deze punten hoog scoort, is het logisch dat je de neiging hebt om ‘ja’ te zeggen. Je gevoel neemt de overhand en daardoor is de kans groter dat je ‘ja’ zegt.
Nu is de uitdaging om je hiervan bewust te zijn en daardoor niet automatisch ‘ja’ te zeggen.
Je kunt je empathie tonen, maar tegelijkertijd ook communiceren waarom je nee zegt:
- Als iemand om jouw tijd vraagt vertel je dat je graag zou willen helpen, maar dat het qua tijd voor jou niet past.
- Als iemand iets van jou wil lenen of hebben, dan leg je uit waarom je het zelf wil houden.
Je hoeft jouw vaardigheden van empathie niet op voorhand te blokkeren en een harde egoist te worden.
Wel moet je er van bewust zijn dat dit op de achtergrond speelt. En stel dat als de emoties die jij van de ander overneemt te sterk zijn. Dit ertoe kan leiden dat jij een keuze maakt die uiteindelijk voor jou nadelig is, omdat het jou ook ontzettend rot laat voelen, waardoor je bijna geen ‘nee’ kan zeggen.
De keuze van ja en nee is gevoelsmatig het kiezen tussen twee kwaden.
Verander je perspectief zodat ‘nee’ makkelijk wordt
Aangezien jouw ‘ja’ niet volledig op logica is gebaseerd, want als dat wel zo was dan kan je ook makkelijk ‘nee’ zeggen. Helpt het veranderen van een perspectief jou, omdat daarmee ook je gevoel kunt veranderen.
Yin Yang principe
Het principe van Yin en Yang is dat alle dingen bestaan als onafscheidelijke en tegenstrijdige tegenstellingen, bijvoorbeeld vrouwelijk/mannelijk, licht/donker en oud/jong. Waarom jou dit helpt?
In de plaats van een ja/nee vraag, geef je er extra verdieping aan. Wanneer iemand iets aan jou vraagt is in eerste instantie de vraag wil je de ander helpen ja of nee? Nu zeg je vaak ‘ja’.
Door het Yin Yang perspectief wordt de vraag anders. Je creëert namelijk een consequentie, waardoor bij een ‘ja’ je ergens anders ‘nee’ tegen zegt.
Bijvoorbeeld: zou jij dit weekend op mijn hond willen passen?
Als je ‘ja’ zou zeggen wat houdt dat in?
- Yin: tijd besteden aan de hond.
- Yang: minder tijd voor jezelf en de mensen om je heen.
- Yin: vrijheid aan de ander geven.
- Yang: jouw vrijheid ontnemen.
Zoals je ziet gaat de vraag van: wil jij op de hond passen? Of wil je minder tijd aan jezelf en anderen besteden? Datzelfde geldt voor de vrijheid. Wil jij de ander meer vrijheid geven of wil jij jezelf (en je gezin) meer vrijheid geven?
Dus wanneer je ‘ja’ zegt, dan zeg je tegelijkertijd nee tegen je jezelf, partner of kinderen bijvoorbeeld.
Zoals je ziet is het nogal een paradox. Je bent goed in het zeggen van ‘nee’. Het is maar vanaf welk perspectief je het bekijkt. Als je door een andere lens naar de situatie kijkt, kan je makkelijker afwegen wat je belangrijker vindt.
Het is dan niet meer een kwestie van ‘nee’ zeggen, maar waar wil je ‘ja’ tegen zeggen?
Dit kan je voor elke vraag die je krijgt doen. Aangezien er altijd een tegenhanger is. Dit kan op één van deze gebieden zijn:
- Tijd/Energie: het kost jou tijd of energie.
- Emotioneel: bijvoorbeeld de hele tijd naar iemands problemen luisteren, waardoor jij de last voelt.
- Materialistisch: het kost jou geld, leent iets uit of geeft het weg.
Ook al gebruik je de Ying/Yang lens dan kan het alsnog zijn dat je twijfelt, omdat je beide opties even zwaar vindt wegen. Hoe kan je dat interne conflict oplossen?
Het interne conflict oplossen
Als iemand jou een vraag stelt waarbij je tussen ja en nee twijfelt dan kan het voor tegengestelde belangen en gevoelens zorgen. Wanneer je automatisch voor de weg van de minste weerstand kiest, zal je vaker ‘ja’ dan ‘nee’ zeggen. Wat resulteert in het probleem wat je nu hebt.
Wanneer iemand die vraag stelt dan kom je bij je eerste cruciale punt. Je eerste reactie. Dit kan een automatische ‘ja’ zijn en dat je daar later van baalt. Om er in ieder geval voor te zorgen dat je een zo wel overwogen mogelijk antwoord geeft, moet je jezelf trainen dat de eerste ‘automatische’ reactie is dat je er even over wil nadenken.
Dit werkt voornamelijk als iemand iets wil lenen of jouw tijd/energie nodig heeft. Als iemand vraagt om op een huisdier te passen of één van je kwaliteiten wil benutten (wat jou tijd kost) dan is het logisch dat jij hier even over wil nadenken.
Als het datum gerelateerd is: “kan je de zestiende dit en dit voor me doen.” Vraag dan even de tijd om te kijken of dit jou uitkomt.
Dit hoeft niet letterlijk te betekenen of je op dat tijdstip kunt. Als jij een hele druk week hebt en dit het enige moment is om je op te laden, dan ben je misschien feitelijk vrij, maar dat betekent dat jij je enige rustmoment aan de kant schuift. Door net iets meer bedenktijd te nemen, kan je beter aanvoelen wat wat je uiteindelijk liever doet. En wel overwogen ja of nee zeggen.
Kortom: zorg dat je extra tijd krijgt om antwoord te geven in de plaats van direct ‘ja’ te zeggen.
Het conflict patroon doorbreken
Nu je je antwoord hebt uitgesteld, dien je het tegenstrijdig belang op te lossen. Dit kan op twee manieren.
Een conflict los je op met nieuwe informatie of een nieuw perspectief. Je hebt iets nodig wat het patroon moet doorbreken, waardoor jij voor jezelf kunt verantwoorden om ‘nee’ te zeggen.
De eerste optie is dat je het perspectief van een ander gebruikt. Dit kan bijvoorbeeld je partner zijn of iemand anders die dicht bij jou staat. Leg kort de situatie uit en waarom je het wel en niet zou willen.
Als je slim bent vertel je dat je het moeilijk vindt om ‘nee’ te zeggen, maar dat je dat het liefste wel zou willen. De ander zal dan met je meedenken en je de extra steun geven die nodig is.
Het mooie is dat als je ontdekt dat anderen ‘nee’ prima kunnen accepteren. Je minder afhankelijk wordt om een derde persoon erbij te betrekken.
Een tweede manier is door het antwoord in jezelf te zoeken. Stel je gebruikt de Yin Yang methode dan heb zeg jij ‘ja’ om de ander te helpen en ‘nee’ voor de tegenhanger. Bijvoorbeeld: “ik heb zelf rust nodig.” Alleen die tegenhanger kan je nog niet voldoende voor jezelf verantwoorden.
Een extra stap die je kunt doen, zijn is een lens van negatieve consequenties opzetten om in kaart te brengen wat er gebeurt as jij ‘nee’ zegt tegen jouw tegenhanger zegt en doet wat de persoon jou vraagt. Kijk hierbij naar jezelf en de mensen om je heen.
“Als ik minder rust pak dan kan ik sneller geprikkeld op mijn partner reageren. Zal ik na het weekend op m’n werk maandag minder lekker in m’n vel zitten en ben ik minder productief.”
Met deze informatie is de kans groter dat je ‘nee’ gaat zeggen, omdat het jou geen goed gevoel geeft.
Reflecteren en je keuze maken
Nu heb je de voor en tegens en moet je uiteindelijk een keuze maken om ‘ja’ of ‘nee’ te zeggen. Daarnaast kan het ook zijn dat je bijvoorbeeld voorwaarden stelt: “Ja, ik kan je helpen, maar wel voor maximaal 3 uurtjes.”
Doordat je afstand hebt kunnen nemen en informatie ingewonnen hebt, kan je nu een veel beter besluit nemen.
Loop je echt even vast, probeer de simpele kop-munt-methode. Bij kop zeg je ‘ja’ en bij munt ‘nee’. En laat nu je onderbuik gevoel spreken. Volg dit onderbuik gevoel en niet per definitie de munt.
Vind je nee zeggen nog steeds lastig? Ontdek hoe jij je grenzen aangeeft, hoe gedachten van anderen van je afzet en hoe je makkelijker de situatie van je afzet.
