Een goed gevoel van eigenwaarde is een belangrijke factor van geluk. Als je weinig eigenwaarde voelt dan staat dat enorm jouw geluk in de weg. Het zorgt ervoor dat je bepaalde kansen die het leven jou biedt aan je voorbij laat gaan. Niet omdat je het niet wil, maar omdat je voelt dat je zoiets niet verdient.
Eigenwaarde heeft niets met anderen te maken, maar is hoe jij jezelf op waarde schat. (Hier vind je informatie over meer zelfvertrouwen.)
Wees jouw eigen coach
De meeste tijd die we doorbrengen is met onszelf. Dit is belangrijk om te beseffen, want iemand kan jou wel gedurende de dag een compliment geven. Maar als jij al 10 keer daarvoor negatief over jezelf heeft gepraat doet dat compliment jou weinig. En als je na dat compliment ook nog een paar keer negatief over jezelf praat, dan is de balans helemaal zoek.
Een manier om hier een blijvende verandering in aan te brengen is door je eigen coach te zijn.
Zelfbewustzijn
Dit is de eerste fase waar je doorheen gaat. Voordat jij überhaupt je gedrag kunt aanpassen, moet je je eerst bewust worden wat er in jou omgaat.
Dit houdt in:
- Goed begrijpen waar jouw sterktes en zwaktes liggen.
- Het vermogen om jouw gedachten, gevoelens en opvattingen te detecteren.
- De vaardigheid om jezelf in ‘het moment’ te observeren.
Om een beeld te krijgen van je sterktes en zwaktes kan je als eerst bij jezelf nagaan, waar jij voor je gevoel goed en minder goed in bent. Ook feedback van anderen is een nuttige manier om een idee te krijgen.
Bewust worden van je gedachten, gevoelens en overtuigingen is wanneer je dat niet gewend bent. In het begin moeilijker om grip op te krijgen. Reflecteren helpt hierbij. Door bijvoorbeeld in een boekje bij te houden hoe jij de dag ervaren hebt en te noteren wat jij bij bepaalde situaties dacht en voelde. Krijg je steeds een beter beeld van je eigen gedachtegang.
Als je bijvoorbeeld schrijft: “ik voelde mij zo stom toen…” Dan kun je je afvragen welke overtuiging jij hierbij hebt. Waarom is dat stom? Is dat jouw oordeel of heb je dat bijvoorbeeld overgenomen van je ouders?
Na verloop van tijd word je hier steeds beter en in en kan je ook jezelf observeren tijdens bepaalde situaties.
Een simpel voorbeeld: je bent voor je vrienden/familie een korte toespraak aan het houden. Je voelt dat in de spotlight staat en dat maakt je nerveus. Hierdoor praat je wat sneller. Nu jij je hier bewust van bent. Vertel jij aan het groepje waarvoor jij de toespraak houdt dat jij je wat nerveus voelt.
Bij zelfbewustzijn ben je niet altijd in staat om je gedrag aan te passen, maar je bent je wel bewust van wat er in je hoofd gebeurt en wat je in je lichaam voelt. Dat is al een belangrijke eerste stap om je gedrag aan te passen.
Zelfacceptatie
Iemand kan geen goede coach zijn als ‘ie de leerling niet accepteert. Wanneer dat de situatie zou zijn dan zal de coach onrealistisch gedrag vertonen en kan de lering het in de ogen van de coach nooit goed doen. Datzelfde geldt voor jezelf.
Zelfacceptatie houdt in:
- Onrealistische verwachtingen laten varen en het gevoel van perfectie loslaten.
- Erkennen dat jij ook eigenschappen hebt waarbij je minder in je kracht komt, maar deze wel een onderdeel van jou als geheel vormen.
- Het vermogen om jezelf te waarderen.
Ja, hoe laat je onrealistische verwachtingen los en vergelijk je jezelf niet meer met perfectie? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Laten we daarom naar de feiten kijken. Er is niemand zoals jij. De combinatie van jouw genen en persoonlijkheid heeft nooit voor jou bestaan en zal ook in de toekomst niet meer bestaan. Dat is een feit.
Nu zijn er ruim 600 karakter eigenschappen die je als mens kunt hebben. (Bron: http://ideonomy.mit.edu/essays/traits.html)
Stel we zouden werken met een schaal van 1 tot 10. Acht jij het realistisch dat jij of een ander mensen hier overal een 10 op scoort?
Nee, natuurlijk niet!
Het nadeel van ‘perfectie’ is dat je een paar dingen kiest waarin jij vindt dat je niet perfect bent. Terwijl er nog zoveel meer om heen hangt. Als jij op zes dingen van die lijst focust waar jij tekort komt, mis je nog 99%.
Daarnaast is het ook zo dat als je op bepaalde eigenschappen heel hoog scoort. Wat van nature jouw aanleg is, dit ‘ten koste’ gaat van een andere eigenschap. Iemand met een héél hoog empathisch vermogen, kan bijvoorbeeld minder goed met stress omgaan. Omgekeerd kan het ook. Iemand kan bijna nooit stress ervaren, maar vind het bijvoorbeeld moeilijk om op emotioneel vlak met iemand te klikken.
Dat is niet gek, want onze hersenen verschillen.
Oké, nog één feitje om alles in perspectief te zetten. Heb je ooit weleens nagedacht over de kans dat je geboren was?
De kans dat jouw ouders elkaar ontmoette is ongeveer 1 op de 20.000. Dat je ouders lang genoeg bij elkaar bleven zodat jij geboren kon worden is 1:2000. Dus, deze kans is al op op de 40 miljoen. Daarvoor is er natuurlijk ook nog heel wat gebeurt, waardoor het uiteindelijke getal op 1 op de 400 triljoen uitkomt. Ofwel 400 met twaalf nullen.
Dus, ja we kunnen steeds kijken naar onze imperfecties, maar realiseer je ook hoe wonderlijk het is dat jij er bent. Dus wees een beetje lief voor jezelf, want jij hebt wel die jackpot van 400 triljoen gewonnen en had hier 0 invloed op.
Compassie voor jezelf
Het hoofddoel is jouw eigenwaarde verhogen en compassie voor jezelf hoort daarbij.
Zelfcompassie houdt in:
- Erkenning van (emotionele) pijn en lijden bij jezelf.
- Met opbouwende kritiek tegen jezelf praten.
- Warme en positieve gevoelens bij jezelf ervaren.
Bij het verhogen van je eigenwaarde gaat het er niet om dat je dit pas ervaart als jij voor jouw gevoel perfect ben. Of een leven hebt, waarbij je geen tegenslag kent. Dat is niet realistisch.
Nee, je erkent dat je in bepaalde dingen goed bent en andere dingen minder aanleg hebt. Je begrijpt dat je leven geen stijgende lijn naar boven kent, maar dat je ook wat hobbels ervaart. Soms hele pijnlijke, maar in de plaats dat allemaal op jezelf te betrekken zorg je er met compassie voor dat je niet jezelf de grond intrapt.
Je hebt een blik naar jezelf toe, waarbij je jezelf motiveert of ‘troostende woorden’ biedt.
Je kunt je voorstellen dat als jij een coach voor een ander zou zijn en geen compassie zou tonen. Jouw pupil niet het maximale uit zichzelf zal kunnen halen, omdat ‘ie zich niet begrepen voelt.
Dat is het grootste probleem van weinig of geen compassie. Het begrip mist. En waarschijnlijk ben jij bij anderen meer begripvol dan bij jezelf.
Zelfmanagement dat is de eindfase
Wanneer je dit punt bereikt dan zal je merken dat je in bredere lijn meer grip op jezelf en het leven hebt.
Kenmerken van zelfmanagement:
- Je bent in staat om je emoties en gedachten beter te managen.
- Je deel effectiever en bewuster jouw tijd in.
- Je formuleert doelen en hebt de focus en wil om hiermee aan de slag te gaan.
Je kunt het zo zien bij de eerste fase ben jij de copiloot. Je bent je aan het oriënteren hoe alles werkt. En gaandeweg word jij de piloot en bepaal je de koers.
Wel is het belangrijk om een paar dingen te beseffen. Het managen van emoties en gedachten. Houdt bijvoorbeeld niet in dat je negatieve emoties en gedachten blokkeert.
Nee, jij ervaart nog steeds negatieve emoties, maar hebt er vrede mee. Soms is iets rot en dat mag je vinden. Wat je bijvoorbeeld niet meer hebt, is dat je het puur op jezelf betrekt. Je vindt jezelf niet zo zeer een slachtoffer, maar erkent wel dat de situatie je verdrietig maakt.
Dit verschil zorgt ervoor dat je niet je eigenwaarde aantast, maar wel erkenning blijft geven aan je gevoelens.
Wanneer je in deze fase zit, vind jij meer waard. Dit resulteert dat jij je tijd meer indeelt zoals jij wil. Feitelijk kom je dichter tot jezelf en dat zorgt ervoor dat jij je meer ontplooit. Dit resulteert dat je doelen voor jezelf stelt. Dat kan zoiets simpels zijn van zoals:
- Ik ga dit boek uitlezen.
- Ik ga een schilderij maken.
- Ik ga een cursus fotografie volgen.
Waar je vroeger jezelf hier (onbewust) in de weg zou zitten, wil je dit nu gewoon doen.
Compassie voor jezelf zodat jij je beter voelt
Je eigenwaarde verhogen is een proces. Er is geen simpele tip die jou dat resultaat geeft, maar een belangrijk onderdeel om je beter te voelen is zelfcompassie. Bij compassie voel jij je betrokken bij het het pijn en lijden van iemand en neem je verantwoordelijkheid om dit te verlichten.
Stel één van de ouders van een goeie vriend of vriendin overlijdt dan probeer je zo goed als je kan iemand te helpen. Onder andere door een luisterend oor te bieden. Of door te zeggen dat die persoon jou altijd mag bellen als ‘ie het even moeilijk heeft.
Bij zelfcompassie neem je deze verantwoordelijkheid voor jezelf. Wanneer jij een negatief gevoel over jezelf ervaart. In de plaats van je dieper de grond in te boren, heb je mededogen met jezelf.
Hoe je dat kunt doen?
Gevoeligheid
Dit houdt in dat je in staat bent om emotionele signalen te kunnen lezen en bewust bent van leed. Je kunt de behoeften en verlangens van andere mensen aanvullen die hen verder helpen.
Wanneer je je focust op jezelf, dan signaleer jij je eigen behoeften en verlangens, met de emoties die daarmee gepaard gaan. Je wuift het niet weg, negeert het niet en vermijd dit ook niet. Dat is cruciaal. Je erkent wat je van binnen voelt. Alleen dan kan jij jezelf geven wat je nodig hebt.
Sympathie
Sympathie is het vermogen om emotioneel ontroerd te raken door zowel het leed als de vreugde van andere mensen. We kunnen gevoelens van sympathie voor anderen verliezen wanneer je een nare ervaring meemaakt.
Sympathie voor de pijn van onze vrienden is gemakkelijker dan voor onze vijanden en het kan zelfs positief zijn om onze vijanden te zien lijden. Een reden hiervoor is dat te veel sympathie voor een vijand je er kan van weerhouden om jezelf beschermen indien nodig.
Zoals je dus ziet is sympathie niet een permanente staat. Wanneer je dit op jezelf betrekt, kan het daadwerkelijk zo zijn dat je voor jezelf weinig sympathie ervaart. Dat houdt in dat als je iets negatiefs overkomt je tegen jezelf zegt dat je het wel verdient zou hebben.
Dit is een teken van weinig eigenwaarde, want als iemand die dicht bij je staat hetzelfde zou overkomen en jou zou kalmerende woorden gebruiken, dan heb je voor die persoon wel sympathie terwijl de situatie hetzelfde is.
Dat is ook een tip voor als je weinig eigenwaarde hebt. Wanneer jij jezelf betrapt op het feit dat je het op één of andere manier verdient. Hoe zou je het vinden als een gezinslid hetzelfde zou overkomen of een goede vriend/vriendin? Zou je dan net zo hard reageren?
Tolerantie (voor leed)
Onderzoek heeft aangetoond dat als we ons in de situatie van een ander verplaatsen dit soms overweldigd voelt dat jij je voor het gevoel afsluit. Het leed is dan zo erg en je weet dat je niks kunt doen en dat zorgt voor een soort van overbelasting.
Tolerantie vereist dan dat we verdriet kunnen verdragen, maar niet zo overweldigd dat we het uitschakelen.
Als we dit op onszelf betrekken is dat we pijn en negativiteit kunnen ervaren en toelaten. Zonder dat we het direct rationaliseren of wegstoppen.
Empathie
Empathie omvat emotioneel afstemmen met de ander, proberen jezelf in iemands schoenen te plaatsen, voelen en denken op een vergelijkbare manier, maar ook met cognitief bewustzijn van de redenen voor het gedrag, de bedoelingen, gevoelens en motivaties van anderen.
Empathie voor jezelf houdt in dat je dicht bij je eigen gevoelens en gedachtes komt. En dat als je die ervaart jij je jezelf met vriendelijk aanspreekt in de plaats van jezelf af te kraken.
Zorg voor welzijn
Dit houdt in een motivatie in om zorg te dragen voor andermans nood en ook om hun welzijn te bevorderen. We kunnen deze verlangens richten op alle levende wezens. Wanneer dit gericht is op jezelf dan uit zich dat in verlangens om goed voor jezelf te zorgen. Hier ligt de focus niet dat jij je profileert of scoort ten opzichte van een ander, maar dat je aandacht aan jezelf schenkt.
Onbevooroordeeld
Onbevooroordeeld zijn, is het vermogen om in te spelen op de complexiteit van de emoties en gedrag van mensen (en die van onszelf) zonder ze te veroordelen. Een sterk ontwikkelde empathie kan je hierbij helpen.
Een mens is multidimensionaal. Dat houdt in dat gedrag niet aan één ding kan worden toegekend. Het is een combinatie van onze genen, leerervaringen en sociale context.
We weten dat mensen gevangen kunnen raken in mentale toestanden van depressie, angst, paranoia of wraak, voortkomend uit krachtige emoties. En dat dit het denken beïnvloed en daarom iemands handelen.
Dit houdt niet in dat je iemands verantwoordelijkheid ontkent, maar wel de situatie beter begrijpt.
Hoe zit dit bij onszelf? Het is belangrijk dat jij je eigen gedrag niet oppervlakkig veroordeelt. Wanneer iets niet ging zoals gewenst dan hoeft dat helemaal niet met de voorbereiding te maken te hebben. Als je op dat moment overmand werd door angst dan heeft dat ook invloed op jouw handelen.
Kortom belicht de situatie waarin jij zit van meerdere kanten. Op deze manier krijg je een realistischer beeld van wat je eventueel anders kon doen en de dingen die je op een andere manier kunt verklaren.
Warmte
Dit is een emotionele eigenschap van zachtheid en vriendelijkheid die overkoepelend voor alle hiervoor genoemde eigenschappen zorgt. Warmte is een moeilijke kwaliteit om nauwkeurig te definiëren. Warmte kun je zien als oprechte zorgzaamheid en genegenheid en het geeft een zéér toegankelijk gevoel.
Gewoonlijk worden ervaringen van warmte opgemerkt door non-verbale communicatie en persoonlijk contact. Iets simpels als een arm over iemand heen leggen of een hand vastpakken, toont al warmte aan.
Mensen die als warm worden beschouwd, worden als veilig ervaren, maar tegelijkertijd niet als saai of passief gezien. Ze hebben een kalmerende invloed op de geest van anderen en bieden innerlijke rust.
Wat houdt dit voor jezelf in? Dat jij jezelf op een manier benadert die genegenheid biedt. Je gaat oprecht zorgzaam met jezelf om als je even in de knoop zit. Je geeft je gevoelens de ruimte zonder er nog een extra negatief oordeel erover heen te gooien.
De vaardigheden
Er zijn verschillende vaardigheden om het bovenstaande te ontwikkelen.
- Aandacht: vestig de aandacht op de dingen die jou helpen. Denk aan mindfullness, aandacht training en je focus verleggen op andere dingen.
- Gedachtegang en beeldspraak: in staat zijn om dingen te beredeneren op een manier die jou helpt. Denk aan leren aan wie of je wat je een situatie toeschrijft (niet alles op jezelf betrekken). Dingen vanuit een ander perspectief bekijken.
- Gedrag: Je gedragen op manieren die gunstig voor jou zijn: jezelf uitdagen met nieuwe ervaringen, iets voor jezelf of een ander doen en bewust te trainen waar je dankbaar voor bent.
- Zintuigelijk: bewust worden van je ademhaling, stemgeluid of lichaamshouding en daar van leren.
- Gevoel:mentale visualisatie of meditatie gebruiken om een bepaald gevoel op te wekken. En bepaalde gevoelens omzetten naar andere gevoelens. Bijvoorbeeld boosheid of frustratie wordt assertiviteit.
Belangrijk voor je ontwikkeling is de bereidheid om te willen ontdekken, leren, trainen en ontwikkelen. Intentie is niet genoeg; je hebt nieuwe inzichten nodig om te weten hoe je jouw intentie kunt omzetten in een effectieve actie.
Tip hoe jij je compassie kunt vergroten
Elk individu heeft van nature meer of minder aanleg voor de eigenschappen die voor compassie zorgen. Om jou op weg te helpen. Moet je een tabel maken en noteer je elke eigenschap. Vervolgens heb je daarnaast twee kolommen. De eerste kolom is getiteld de mensen om wie je geeft (extern) en de tweede is mijzelf (intern).
Geef voor elke eigenschap voor zowel extern als intern een cijfer van 1 – 10 van hoe goed jij vindt dat de eigenschap beheerst/gebruikt.
| Eigenschap | Mensen om wie ik geef (extern) | Mijzelf (intern) |
Nu zijn er twee scenario’s mogelijk. Eigenlijk drie. Maar bij de derde zou je voornamelijk narcistische trekjes vertonen. Dus we concentreren ons op de twee scenario’s.
Je scoort hoog op extern en laag op intern. Dit houdt in dat je de eigenschap beheerst en kunt gebruiken, maar dit doe je vooral voor anderen en niet voor jezelf.
Bijvoorbeeld uit zich bijvoorbeeld op een manier dat je mild voor anderen bent als ze iets fout doen, maar hard voor jezelf bent. Dit houdt in dat je bewuster die eigenschap voor jezelf moet inzetten. En je zelf er op moet betrappen als je dat niet doet.
Door de situatie te reflecteren op een manier waarbij je afvraagt of jij ook zo zou reageren als het iemand anders was geweest. Kan je objectief vaststellen of jij ‘eerlijk’ naar jezelf toe bent.
Scenario twee houdt in dat je zowel extern als intern laag scoort. Wanneer je voor een eigenschap van nature minder aanleg hebt dan heb je er zowel bij anderen als van jezelf last van.
Je eerste focus is om die eigenschap te ontwikkelen. En dat hoeft echt niet perfect te zijn, maar als je nu een 4 scoort. Zal dat ook op andere vlakken je leven verbeteren als je het richting een 6 trekt. Een 10 is niet nodig.
Iemand die gemiddeld een 4 haalt voor wiskunde en een 9 voor taal. Daarvan hoef je ook niet te verwachten dat ‘ie gemiddeld een 9 staat voor wiskunde. De aanleg zit ‘m in taal. Dat is waar de kracht ligt. Alleen voor een bepaalde baan is het misschien wel nodig dat je je wiskundevaardigheden iets verbeterd.
Je hersenen hebben zich op een bepaalde manier ontwikkeld en wees daar dankbaar voor. Zouden we allemaal hetzelfde zijn, dan was de mensheid al lang uitgestorven.
