Hoe kan jij goed jouw grenzen aangeven?

Grenzen stellen is belangrijk. Wanneer je geen grenzen stelt dan:

• Word je steeds ongelukkiger.
• Kom je steeds minder in contact te staan met wie jij bent en wat je wil.
• Tast het op langer termijn je zelfvertrouwen aan.
• Loop je het risico dat je emotioneel compleet opraakt.

Voor we inhoudelijk ingaan op hoe jij je grenzen kunt stellen, is het goed om inzicht te krijgen waarom je geen grenzen stelt.

Wat maakt grenzen stellen moeilijk?

Voor de één is grenzen stellen makkelijker dan de ander. Dat je moeite hebt met grenzen stellen, kan er mee te maken hebben dat je graag mensen helpt en tegemoet komt.

• Conflict vermijden: je hebt een hekel aan confrontaties, omdat het jou (veel) spanning en onaangename gevoelens geeft.
  • Wat belangrijk is om te beseffen is dat juist een confrontatie je dichter bij elkaar brengt. Als je samen hetzelfde voor ogen hebt dan kan het meningsverschil voor een winnende situatie zorgen waar je beide achterstaat.
• Onbewuste rol: het kan zijn dat vanaf je kindertijd je al gewend bent om aan de behoefte van anderen te voldoen en jezelf aan de kant te schuiven. Het hoeft niet perse bij je kindertijd begonnen te zijn. Het kan ook een rol zijn die je op je werk, binnen je relatie of familie opgenomen hebt.
  • Dit kan er langzaam ingeslopen zijn. De meest effectieve manier om dit te doorbreken is je gevoel te benoemen. Vind je dat je achteraf te vaak water bij de wijn hebt moeten doen? Als je het niet benoemt, dan blijft iemand jou onbewust die rol geven. En kan je alleen door ‘nee’ te zeggen langzaam uit die rol verdwijnen.
• Eigenwaarde: wij voelen ons goed als we anderen kunnen helpen. Vooral als je al voor je gevoel weinig zelfvertrouwen hebt, verhoog je tijdelijk je zelfvertrouwen door anderen te helpen. Maar omdat dit extern is en niet vanuit jezelf komt, blijf je het nodig hebben om anderen te helpen.
  • Dit is een heel hoofdstuk op zich. Waar eigenwaarde omgaat is dat je het intrinsieke gevoel hebt dat jij het waard bent en er mag zijn. Op deze manier heeft het helpen minder effect op je eigenwaarde en doe je het, omdat je het echt wil.
• Compliment: dit ligt in het verlengde van het opkrikken van je eigenwaarde, maar waar het verschil in zit is dat de ander jou bedankt of zelfs een compliment geeft. Dit geeft je uiteraard een goed gevoel.
  • Als je onbewust opzoek bent naar complimenten of andere manieren om je goed te voelen, dan is anderen helpen een goed hulpmiddel. Maar ook hier geldt het is leuk om te horen, maar als je deze externe erkenning nodig hebt dan is het voor de lange termijn beter om bij jezelf te erkennen dat je goed bezig bent.
• Onbekend: om grenzen te kunnen stellen, dien je wel helder te hebben wat je grenzen zijn. Als jij te weinig grenzen hebt of ze vaag zijn, dan kan je ze moeilijk uitspreken.
  • Het kan ermee te maken hebben dat de rol die je hebt, zorgt dat je minder op je grenzen bent gaan letten. Anderzijds kan het ook zijn dat je weinig bewust hebt nagedacht waar zakelijk en privé jouw grenzen liggen. En dan ligt de oplossing in een zoektocht naar jezelf en jouw grenzen. Duik je herinneringen in en ga situaties na, vond je bepaalde zaken echt zo fijn?
• Ontvangen: je bent goed in het helpen en ondersteunen van anderen, maar vindt het niet nodig om het zelf te ontvangen. Wat resulteert dat je meer geeft dan ontvangt.
  • Misschien heb je het gevoel als jij hulp ontvangt dat je iemand tot last bent, dat je zwak bent of heb je een andere reden waarom je bijna nooit hulp nodig hebt. Dit is een gedachte die tussen je oren zit. Daarnaast door iemand om hulp te vragen, erken je iemand anders zijn/haar kwaliteiten.

Welke grenzen kun je allemaal stellen?

Er zijn verschillende soorten grenzen die jij kunt hebben. Elk type grens speelt in op een ander aspect van jouw leven.

De vijf type grenzen die je hebt:

• Tijd & energie: bij deze grens zorg je ervoor dat jouw tijd of energie niet onnodig weglekt. Je doet dus geen onzin klusjes, voorkomt dat iemand niet altijd te laat komt etc.
  • Iemand komt te laat: “Ik zou het volgende keer waarderen als je iets vroeger van huis vertrekt. Ik heb hier nu 20 minuten alleen gezeten.”
• Fysiek: iemand die bijvoorbeeld te dicht bij je komt of iemand naakt een ongepaste opmerking over je uiterlijk maakt.
  • Ongepaste opmerking: “Ik weet dat je het grappig bedoelt, maar ik vind deze opmerking niet zo fijn.”
• Mentaal: dat jij je eigen mening kan hebben en houden.
  • Iemand is het niet met je eens: “Ik respecteer dat jij het anders ziet, maar ik ben zelf (ook) niet van plan om van mening te veranderen.”
• Emotioneel: dat jij je grens aangeeft als je emotioneel leeg getrokken wordt of iets te emotioneel voor je is.
  • Iemand snijdt een onderwerp aan dat je onprettig vindt: “Als je het niet erg vind, wil ik het er nu even niet over hebben.”
• Materialisme: heeft betrekking tot jouw spullen en eigendommen en het uitlenen of weggeven daarvan.
  • Iemand wil iets lenen: “Helaas, ik was van plan om deze het weekend zelf te gebruiken.”

Je ziet ook dat elk type grens een ander effect op je heeft.

Het communiceren van je grenzen

We hebben net besproken op welke gebieden jij je grenzen kunt aangeven. Nu zijn er twee manieren om dit te doen. De focus op intern en de focus op extern. De tweede is de foute manier. Zie hieronder de voorbeelden ter verduidelijking.

Bij de interne focus neem jij de verantwoordelijkheid om je grenzen te stellen. Je geeft duidelijk aan wat er aan de hand is en wat je nodig hebt. Bij een externe focus leg je het probleem neer buiten jezelf. Of kom je met een onredelijke eis (omdat je limiet is bereikt).

Als je op een volwassen manier communiceert wat je wel of niet wil, dan zal de ander dat respecteren en misschien zelfs met je meedenken. Afhankelijk van de situatie.

Heb jij je grens op een respectvolle en duidelijke manier gecommuniceerd en krijg je niet de reactie die je verwachtte? Dan ligt het aan die persoon.

Als je de situatie omdraait en jij had dit zelf wel gerespecteerd dan is de persoon teveel met het eigen wereldje bezig om jouw grens te respecteren. Leer hier wat je moet doen als je moeite hebt met nee zeggen.

Beter je grenzen bewaken

Hoe kan je beter je grenzen bewaken? Dat zit ‘m uiteraard in het voelen en verwoorden van je grens. Hier is een raamwerk zodat jij gestructureerd elke grens bewaakt.

Stap 1 – de situatie

Dit is waar je nu in zit of wat je eerder is overkomen en waarbij je (achteraf) voelde dat er over je grens heen was gegaan.

Stap 2 – zintuiglijke waarneming

Benoem de waarheid. Je zegt dus iets waarvan de ander niet kan ontdekken dat het is gebeurd.

• Gisteren zei je tegen mij…
• Ik merkte vanochtend dat je zonder te vragen…

Stap 3 – lichamelijke sensatie

Dat er over jouw grens is heen gegaan dat doet natuurlijk wat met je. De grens heb je in de vorige stap benoemt. Nu verwoord je het zo dat de ander makkelijk kan voelen wat jij voelt.

• Ken je het gevoel dat je je een leeg gevoel van binnen hebt? Zo voelde ik me gisteren. Ik weet dat je het niet zo bedoelt, maar wilde het wel even met je delen.
• Toen ik het ontdekte voelde ik mij geïrriteerd. Ik was niet boos, maar had wel een diepe zucht toen ik zag dat het weg was. Ik begrijp dat het niet je bedoeling was, maar dit ging er wel in me om.

Stap 4 – de evaluatie

Je benoemt wat de situatie voor jou inhoudt en wat dit met je doet.

• Wat je gisteren tegen mij zei. (Vertel wat de ander zei.) Gaf me het gevoel dat ik er alleen voor stond. Dat je er niet voor me was en ik houd er niet van om dat gevoel bij jou te hebben.
• Toen ik merkte dat je dit van me had meegenomen zonder me te vragen voelde ik me gepasseerd. Ik had dit niet zomaar van jou gepakt, maar altijd gevraagd. Ik vind het jammer dat je het me niet eventjes snel gevraagd had.

Stap 5 – (eind) statement

Hierin wil je twee dingen bereiken. Als je het gevoel hebt dat de ander zich aangevallen voelt, wil je dat wegnemen. Je bent een team ook al doe of wil je iets niet.

Het tweede dat je wil is een voorwaarde scheppen naar de toekomst toe. Op deze manier weet de ander wat de voorwaarde is, zodat je wel akkoord gaat. Of de persoon weet al bij voorbaat wat je grens is.

• Zou je er in het vervolg meer aan kunnen denken om meer naar me te luisteren? In de plaats van direct tegen me te zeggen dat ik me er over heen moet zetten? We hebben het hier er nooit eerder over gehad, dus dat kon je niet weten. Maar ik zou het fijn vinden als je er rekening mee houdt. Ik weet namelijk dat je het niet zo bedoelt.
• Als je het volgende keer vraagt zou ik dat fijn vinden. Ik weet namelijk dat je niet wilde dat ik me rottig voelde. En als ik het niet nodig heb, dan mag je het meenemen. Ik vind het gewoon fijn als je rekening met me houdt en ik niet plots merk dat iets weg is.

Scheermes van Hanlon

Er is een paar ‘lens’ die jij op kunt zetten, waardoor je anders naar de situatie kijkt en daardoor makkelijker je grens kunt aangeven.

Ben je bekent met het scheermes van Hanlon?

“Never attribute to malice what can be adequately explained by stupidity”

Dit houdt in: Ken de kwaadaardigheid niet aan iemand toe wat verklaard kan worden door domheid. Wanneer je deze lens gebruikt dan kijk je naar de persoon dat wat ‘ie doet niet uit slechtheid is, maar per ongeluk. In heel veel gevallen is dat ook zo en dat maakt het makkelijker je grens aan te geven.

Want zeg nou zelf: als jij per ongeluk iemands grens overgaat. Zou je dat graag horen toch, zodat je dit in de toekomst kan voorkomen?

Iemand kan vanuit vier verschillende invalshoeken jouw grens overgaan.

Je kunt je vast voorstellen dat als jij je grens stelt het gesprek in de tweede situatie erg anders verloopt, omdat er géén opzet in het spel is.

Bij onwetendheid kan iemand over jou grens zijn gegaan, maar naast dat iemand passief bezig is. Was de kennis om niet over jou grens te gaan niet aanwezig. En hier moet je vooral denken aan een grens die specifiek bij jou hoort. Je een klap in je gezicht geven, dat hoeft je niet expliciet als grens aan te geven. Zie het als een grijs gebied waarbij 50% van de mensen het oké vindt en 50% het niet prettig vindt.

Incompetent kan ook inhouden dat iemand het goede probeerde te doen, maar niet de aanleg of vaardigheden heeft om in die situatie jou altijd te geven wat je nodig hebt.

Vanuit dat perspectief is een grens aangeven ook makkelijker, want de kans is groot dat jij niet de enige bent die dit ooit is opgevallen.

Zoals je ziet kan de manier hoe iemand over jou grens op verschillende manieren tot stand komen. In de plaats van dat iemand jou iets aan doet, zal in veel gevallen het onbekwaamheid zijn. En juist dan doe je iemand een plezier. Die persoon zal dat ook zo ervaren, want niemand wil per expres over de grenzen van een ander gaan.

Probeer waar het kan van de goedheid van de persoon uit te gaan, want dat geeft jullie een win-win situatie.

Gerelateerde artikelen:

Jouw emoties voelen, herkennen en uiten Leukere relatie door betere communicatie Hoe kan je makkelijker loslaten? Hoe kan je positief denken?