Er speelt een situatie in je leven die continue door je hoofd blijft gaan en die wil je loslaten?
In hoeverre kan je wat met de situatie?
Je hebt de cirkel van invloed en jouw zorg valt binnen één van deze categorieën.
Bij de volledige controle gaat het erom dat je de actie onderneemt om de situatie op te lossen. Nu is de kans groot dat jouw probleem niet in dit gebied ligt. Als je de volledige controle had dan je de tijd en energie erin gestoken om het op te lossen.
Invloed is niveau lager, maar kans soms verward worden met controle. Wanneer je ergens denkt controle over te hebben, maar het feitelijk invloed is dan zal loslaten nog moeilijker worden. Omdat je voor je gevoel namelijk met genoeg tijd en energie het wel oplost.
Het laatste niveau is geen invloed. Dit houdt in dat je niks aan de situatie kan doen. Wanneer jouw probleem/situatie hier binnen valt dan kan je het compleet loslaten, omdat het voor de uitkomst van de situatie niet uitmaakt.
Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, maar in sommige gevallen is het besef dat je er geen controle over hebt wél bevrijdend.
Binnen welke categorie valt je probleem?
Je kunt dit zelfde model ook wel verdelen in: ik, wij en het.
Bij ‘ik’ ligt de volledige situatie bij jou. Denk bijvoorbeeld aan hoe jij je geld uitgeeft naast de vaste lasten die je hebt betaald. Daar heb je volledige controle op.
Situaties in deze categorie én die belangrijk zijn, kan je alleen loslaten als je het opgelost hebt.
De onbelangrijke zaken, daarvan kan je afhankelijk van hoeveel tijd en energie bepalen of je het wel of niet oplost.
Bij ‘wij’ betreft de situatie die jij niet kan loslaten en je afhankelijk bent van minimaal één andere persoon/organisatie. Bijvoorbeeld je ziet dat iemand een verkeerde keuze maakt en die wil je daarvoor behoeden. Je kunt je argumenten gebruiken en in sommige gevallen gaat iemand daarin mee en in andere gevallen niet. Vandaar dat dit binnen invloed valt, want de ander heeft een vrije wil om met jouw informatie te doen wat ‘ie wil.
Om deze situaties los te laten, is het van belang dat je doet wat je kunt en beseft dat dit het beste is wat je hebt kunnen doen. Je doet wat op dat moment nodig is en dan moet je de controle uit handen geven.
En ‘het’ dat is een externe factor. Dit kan zoiets simpels zijn als een fysieke afstand of het weer. Je kunt hier oneindig lang over nadenken en mee bezig zijn, maar dit beïnvloed de situatie niet. Feitelijk is het tijdverspilling. (Leer hier alles over hoe je de controle kan loslaten.)
Wanneer je probleem in deze categorie valt dan moet je je afvragen wat je erbij wint om je hier nog zo op te focussen?
Van loslaten naar hoop
Het is natuurlijk handig om te weten in welke categorie jouw situatie zit. En als je beseft dat je er geen controle over hebt, kan dat al de reden zijn dat je het kunt loslaten. Maar wat als je nog steeds er continu over blijft nadenken?
Je moet dan de ene gedachten vervangen met een andere. Ondanks dat je ergens maar gedeeltelijk invloed op hebt, blijf je ermee bezig, want je wil zo graag de situatie positief beïnvloeden.
Eén manier om deze gedachten om te zetten is door deze om te zetten naar ‘hoop’. In de plaats van de focus volledig op jou te leggen, ga je er vanuit dat de situatie beter wordt zonder dat jij hier perse voor nodig bent.
Waar bestaat hoop uit?
- Doelstellingen: je hebt verschillende doelen in het leven en je situatie valt binnen één van jouw doelen.
- Financieel rondkomen.
- Dat jij gelukkig bent.
- Dat anderen om je heen gelukkig zijn voor zover jij daar invloed hebt.
- Het leven doelgericht benaderen. Dit houdt in dat je plannen en ideeën hebt om deze doelen te behalen.
- Jouw kennis en ervaringen delen om anderen van hulp te voorzien.
- Ervoor zorgen dat een inkomen hebt en maandelijks niet meer uitgeeft.
- De positieve motivatie dat verandering mogelijk is en deze doelen kunt bereiken óók als het niet meezit.
- Dit zorgt ervoor dat je je doel haalt via een andere weg dan je in eerste instantie in je hoofd had.
Om even een voorbeeld te doorlopen. Jij wil dat de belangrijke mensen om je heen gelukkig zijn. Wanneer een vriend of vriendin voor een dilemma staat en jij hierover advies geeft en het tegenovergestelde gebeurt, waarbij jij ‘weet’ dat het de slechtste keuze is. Dan wil je misschien alle tijd en energie insteken om de persoon op andere gedachte te brengen, maar hoe hard je het ook probeert het werkt niet en de ander wordt zelfs geïrriteerd door jouw ‘gedram’.
Als je even uitzoomt, dan kan het zijn dat door de verkeerde keuze die in eerste instantie erg pijnlijk is. Er voor de ander een ‘les’ uit voortvloeit die uiteindelijk veel waardevoller is. En via dit andere pad de persoon er op termijn toch beter uitkomt.
Wat uiteraard wél van belang is dat je jezelf geen onzin verhaal verkondigt.
Valse hoop en echte hoop
Geen hoop – hulpeloos
Ik geef het nu op, probeer het niet eens, ik weet al dat ik niets kan doen om te helpen. Waarom zou je je drukmaken? Ik zal zelfs mijn tijd niet verspillen aan het proberen; het is zinloos.
Dit valt ook binnen het gebied van aangeleerde hulpeloosheid.
Valse hoop – Wishful
Ik heb een onwrikbaar geloof dat alles goed zal komen. Ik hoef geen nieuwe informatie meer om te weten dat het uiteindelijk allemaal goed komt. Het is een misvatting dat ongeacht hoe moeilijk de situatie is het altijd goed zal komen vandaar: wishful thinking.
De vooruitzichten zijn hoopvol of je jij maakt in je hoofd de vooruitzichten hoopvoller dan ze zijn, maar de realiteit is onbekend. Dit is een gevaarlijke positie, omdat het ervoor kan zorgen dat je een tunnelvisie krijgt, waardoor je niet meer je gedachte test en ‘lui’ wordt.
Verloren hoop – Overgeven
Hoe meer ik leer, hoe hopelozer dit wordt. Ik kan de obstakels niet overwinnen; verdere inspanningen zijn zinloos. Ik ben ontmoedigd en kies ervoor om niet door te gaan. Ik bewaar m’n energie en tijd voor andere zaken.
Het leven is te kort om steeds hetzelfde cirkeltje te lopen. Ik geef de nederlaag toe en ga door naar de volgende uitdaging, droeviger maar wijzer.
De toekomst is twijfelachtig, maar de realiteit is juist. Mensen die zich overgeven, zijn bijvoorbeeld ondernemers die stoppen met hun zaak, zodat ze hun kwaliteiten op een andere wijze kunnen benutten.
Echte hoop – Toegewijd
Ik begrijp volledig de moeilijkheden waarmee ik geconfronteerd word en ik weet dat ik uiteindelijk kan overwinnen. Ik word aangemoedigd en zal nooit opgeven, ondanks de moeilijke uitdagingen die nog te wachten staan. De toekomst is hoopvol en de realiteit is juist.
De ambities versmelten met de harde realiteit om een positief lange termijn resultaat te creëren.
Het verschil tussen echt en vals
Naarmate je langer met de ‘uitdaging’ te maken hebt, leer je meer over het probleem waarmee je geconfronteerd wordt.
Als er meer en meer informatie beschikbaar komt, ben je beter geïnformeerd en kan je beter en nauwkeuriger de situatie beoordelen.
In het geval van geven van advies, waar iemand jouw mening terzijde schuift, kan je gaandeweg tot het inzicht komen dat het voor de persoon belangrijker is om zélf de keuze te maken, dan de mening van een ander over te nemen. Ondanks dat het niet de beste keuze is.
Dit merk je bijvoorbeeld aan de koppigheid van iemand en de woorden die iemand gebruikt: “ik waardeer je mening, maar dit is iets wat ik zelf moet doen.” En waar je in het begin van het gesprek denkt: “kom op luister toch naar me.” Kan je later denken: “het is goed zo, als jouw gevoel zo sterk is dan komt het uiteindelijk wel goed en ik zal je steunen waar nodig.”
Of: “het is goed zo, als jouw gevoel zo sterk is dan komt het uiteindelijk wel goed en laat ik het nu los.” Soms is dat voor jou een betere keuze in te plaats van erbij betrokken te zijn.
Onze mening/blik verandert naarmate we nieuwe informatie verwerken. Dit is dan ook dé manier om jouw probleem los te laten. Verwerf nieuwe inzichten zodat dit de basis kan vormen van échte hoop.
De bron voor valse hoop is om ervoor kiezen om ongeïnformeerd en onwetend te blijven, of belangrijke informatie te weigeren, te negeren of te verdraaien. Op deze manier krijg je geen reëel beeld van de werkelijkheid en is jouw beeld vervormd.
Voor echte hoop is het van belang dat je goed geïnformeerd bent, zodat je alles eerlijk tegen elkaar kan afwegen. En vervolgens weeg je de opties af en besef je dat het echt beter kan worden ondanks dat het nu niet gaat zoals gepland.
Jouw situatie door verschillende ogen bekijken
Het zes hoeden model is voor het nemen van perspectieven. Belangrijk hierbij is dat je écht die hoed opzet.
Elke hoed is een andere manier van hoe je naar de situatie kijkt.
Witte hoed: met deze denkhoed focus je op de beschikbare data. Kijk naar de informatie die je hebt, analyseer trends uit het verleden en kijk wat je ervan kunt leren. Zoek naar hiaten in jouw kennis en probeer ze op te vullen of er rekening mee te houden.
- Welke informatie kan je feitelijk vaststellen?
- Wat is objectief gezien de situatie?
- Ontbreekt er nog informatie?
Rode hoed: als je de rode hoed draagt, kijk je naar problemen met je intuïtie, onderbuikreactie en emotie. Bedenk ook hoe anderen emotioneel hierop zouden kunnen reageren. Probeer de emoties en reacties te begrijpen van mensen die jouw redenering niet volledig begrijpen.
- Wat zegt mijn eerste gevoel?
- Wat zegt mijn intuïtie?
- Welke emoties worden bij me losgemaakt?
Wanneer je in een dilemma zit zou je dit natuurlijk ook aan iemand anders kunnen vragen. Aangezien je dat extra inzicht geeft.
Zwarte hoed: gebruik de zwarte hoed om naar de negatieve kanten te kijken. Bekijk de situatie voorzichtig en verdedigend. Wees de advocaat van de duivel. Wat als alles fout gaat wat fout kan gaan? Dit dwingt je om naar een plan-B te kijken, zodat je zelfs het meest onwaarschijnlijke scenario aankunt.
- Wat gebeurt er als het compleet misgaat?
- Wat zou ik moeten doen als het misgaat?
- Wat als het eerst goed gaat en daarna verkeerd gaat?
- Welke risico’s zie je?
- Ja, maar… (op de dingen die bij andere hoeden naar voren kwamen.)
- Wat zijn de nadelen?
- Wat zie je over het hoofd, waardoor het mislukt?
Dit is één van de voordelen van dit model. Wanneer je iets té positief bekijkt, belemmert dit jou het loslaten.
Gele hoed: deze hoed is gericht op positief denken. Het is het optimistische standpunt dat jou helpt om alle voordelen van de beslissing of situatie te zien. Wanneer je te negatief naar de toekomst kijkt, werkt dat ook belemmerend om de situatie los te laten. En wel of niet een bepaalde beslissing te nemen.
Vragen die bij de gele denkhoed horen:
- Wat zijn de voordelen en positieve punten?
- Waarom zal dit positief uitpakken?
- Waarom zal jouw leven hierna beter worden? (Eventueel ook die van anderen die dicht bij jou staan.)
- Waarom kan dit alleen maar goed gaan?
Groene hoed: de groene hoed staat voor creativiteit. Hier ontwikkel je creatieve oplossingen voor jouw situatie. Het is een vrijlopende manier van denken, waarbij de creatieve gedachten stroom het belangrijkst is en een oordeel hiervan onbelangrijk.
Vragen die bij de groene denkhoed horen:
- Kan jij met een creatieve oplossing komen?
- Hoe kan je een bestaand idee verbeteren?
- Zijn er oplossingen voor de dingen die door de zwarte denkhoed naar voren zijn gekomen?
- Wat zijn de alternatieven?
- Wat is de situatie of het probleem?
- Wat moet er bereikt worden?
Hoe de denkhoeden gebruiken?
Een denkhoed zet je ongeveer 2 á 3 minuten op. Belangrijk is dat je écht de rol aanneemt. Dus ook de tegenovergestelde rol van wat je misschien eigenlijk vindt. Voor de verschillende situaties of problemen waarin je verkeert en die je moeilijk los kunt laten, zijn er verschillende volgordes van de denkhoeden.
Eerste ideeën of brainstormen: dit is bijvoorbeeld het geval wanneer er iets in je leven veranderd of wanneer je er over denkt om wat te veranderen. De denkhoeden: blauw, wit, groen, blauw.
Kiezen tussen alternatieven: ga je die relatie aan, kiezen tussen verschillende banen zijn hier voorbeelden van. Voor deze type problemen gebruik je: blauw, wit, (groen), geel, zwart, rood, blauw.
Vinden van een nieuwe oplossingen: je zit vast in een situatie en dit als een tijdje aan de gang en je bent nog niet verder. Voor deze gebruik je: blauw, wit, zwart, groen, blauw.
Probleem oplossen: is er een probleem die steeds jouw gedachten grijpt en je niet kunt loslaten? Gebruik de denkhoeden: blauw, wit, groen, rood, geel, zwart, groen, blauw.
Snelle feedback: om een situatie snel door te lichten gebruik je de: blauwe, zwarte, groene en blauwe denkhoed.
Prestatiebeoordeling: heb je iets gedaan waar je steeds over nadenkt? Beoordeel wat je deed dan objectief: blauw, rood, wit, geel, zwart, groen, rood, blauw.
Conclusie
Zoals je ziet is loslaten niet niet een geïsoleerde vaardigheid. Loslaten heeft verschillende aspecten die het mogelijk maken om iets te kunnen loslaten. Loslaten is dus moeilijk als je je puur op het loslaten focust.
Loslaten is een vaardigheid die je kunt leren door bijvoorbeeld sneller hoop te zien of een situatie van meerdere kanten te belichten, waardoor jouw perspectief verandert. Hier zijn verschillende strategieën voor en één van deze strategieën zijn de zes denkhoeden.
Uiteindelijk zul je merken dat door er actief mee bezig te zijn het steeds makkelijker wordt een probleem of situatie los te laten.
